19 Temmuz sabahı, dünya genelinde milyonlarca bilgisayar kullanıcısı beklenmedik bir sorunla karşılaştı. Microsoft Windows işletim sistemini kullanan bilgisayarlar, bir güncelleme hatası nedeniyle mavi ekran hatası vermeye başladı. Bu hatanın nedeni kısa sürede tespit edildi: Siber güvenlik yazılımı CrowdStrike’ın hatalı bir güncellemesi.
Yerel Yazılımın Değeri Ortaya Çıktı
Bu olay, sıradan bir yazılım hatasından çok daha büyük bir etkiye sahipti. Kritik öneme sahip sistemler de dahil olmak üzere yaklaşık 8,5 milyon bilgisayarın etkilendiği tahmin ediliyor. Bu, 2017 yılında 300 bin bilgisayarı etkileyen WannaCry fidye yazılımı saldırısından bile büyük bir sorun olduğunu gösteriyor. Olayın yol açtığı maddi zarar henüz tam olarak hesaplanamamış olsa da, uzmanlar bu tür kesintilerin milyarlarca dolara mal olabileceğini belirtiyor. CrowdStrike ve Microsoft gibi büyük teknoloji şirketlerinin kullanıcı sözleşmelerinde yer alan sorumluluk sınırlamaları nedeniyle bu zararlardan tamamen sorumlu tutulamayacağı da tartışılıyor.
Dijital Bağımsızlık ve Açık Kaynak Yazılımlar
Bu durum, bilişim sektöründeki tekelci yapılar ve kullanıcıların alternatiflerinin sınırlı olması sorununu bir kez daha gündeme getirdi. Çin, bu olaydan nispeten daha az etkilendi. Uzmanlar, Çin’in yerli ve milli yazılım kullanımına verdiği önemin bu tür küresel siber olaylardan daha az etkilenmesini sağladığını belirtiyor.
Türkiye’de de bu olayın ardından dijital bağımsızlık ve açık kaynak yazılımların önemi yeniden vurgulandı. TÜBİTAK tarafından geliştirilen Pardus işletim sistemi, Türkiye için önemli bir alternatif olarak öne çıkıyor. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde 250 binin üzerinde etkileşimli tahta ve laboratuvar bilgisayarında kullanılan Pardus, gelecek yıl sonuna kadar tüm etkileşimli tahtalara (600 bin) ve laboratuvar bilgisayarlarına (20 bin) yayılmayı hedefliyor.
Özel Sektör ve Kamu Kullanımı
Ziraat Katılım Bankası ve TAB Gıda gibi özel sektör kuruluşları da Pardus’u aktif olarak kullanıyor. Kamuda ise TÜBİTAK başta olmak üzere birçok devlet hastanesi, AFAD, Milli Savunma Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, BTK ve İSKİ gibi çeşitli kurumlarda Pardus kullanımı mevcut. Pardus’un kişisel bilgisayarlarda kullanımı da mümkün, ancak kurumsal sistemlerde eski teknolojilere bağımlılık ve bazı yazılımların sadece belirli işletim sistemlerinde çalışması gibi engeller bulunabiliyor.
Açık Kaynak Yazılım Kullanımı Teşviki
29 Temmuz 2023’te yayınlanan Kamuda Açık Kaynak Yazılımı Kullanımı Genelgesi, Türkiye’de kamu kurumlarında açık kaynak yazılım kullanımını yaygınlaştırmayı hedefliyor. TÜBİTAK ULAKBİM de bu dönüşüm sürecinde kamu kurumlarına rehberlik ediyor. Türksat 6A uydusunun yer istasyonunda ve TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde Pardus’un kullanılması ise yerli ve milli yazılımların stratejik önemini ortaya koyuyor.
CrowdStrike’ın güncelleme hatası, dijital bağımsızlık ve yerli yazılımın önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Türkiye, Pardus gibi açık kaynak yazılımlarla bu alanda bağımsızlığını artırma yolunda önemli adımlar atıyor.
